Het beeld bevindt zich reeds in de grote ruwe steen. Je hoeft het alleen nog maar te onthullen. De overbodige massa er afhakken en beitelen. Dat wat overblijft te schuren en te polijsten. Stel, je wordt eind negentiende eeuw geboren in Wit-Rusland. Je vader is Joods, je moeder Schots. Eenmaal beland in Frankrijk draag je als vrijwilliger de doden en gewonden uit de loopgraven tijdens de eerste wereldoorlog. Tot je zelf als slachtoffer van gifgas uitgeschakeld wordt. Als je bent hersteld wil je niet meer leven met verlies, verschrikking, geweld en de dood. Je wilt grootse dingen maken en je volgt je hart, je wordt geroepen door de Kunst. Door je eigenzinnige interpretatie van het kubisme en de primitieve kunsten wordt je wereldberoemd en je beeldhouwwerken en etsen vullen vele exposities. Dan breekt opnieuw de oorlog uit en je vlucht vanwege je afkomst tijdelijk uit Europa. De twee grote wereldoorlogen voeden je engagement die je toepast in je werk. In Rotterdam staat één van je grootste werken: “De Verwoeste Stad”. Een verbeelding van Rotterdam na de bombardementen tijdens de tweede wereldoorlog. Gesymboliseerd in de man zonder hart die zich vol afgrijzen, woedend en bang naar de hemel richt. Je naam is Zadkine. Je naam is groot. Je kunst nog groter. Dan kom je ongemerkt aan het einde van je leven. Het is 1967.

We stonden gisteren tijdens een wandeling op het Cimetiere du Montparnasse even stil bij het graf van Ossip Zadkine. In Nederland vooral bekend vanwege de grote scholengemeenschap die naar hem vernoemd is. In de rest van de wereld beroemd vanwege zijn werken. Op de Parijse cimetieres zijn er doorgaans de mooiste praalgraven te bewonderen. Vol bloemperken, ornamenten, gebeeldhouwde engelen tot een marmeren hond die op het graf van zijn baasje en/of vrouwtje de wacht houdt. Hoe simpel en eenvoudig blijkt dan de laatste rustplaats van Zadkine te zijn. Een platte rechthoekige deksteen met alleen zijn naam in een eenvoudig schrift. Verder niets. Abstractie tot in de dood. Blijkbaar durfden zijn nabestaanden het niet aan om ook maar iets te verzinnen als versiering van het graf. Elke krul, dichtregel of haksnede zou in het niet vallen bij het werk wat hij heeft achter gelaten. Misschien is het juist wel een ode aan de oude meester. Wilden ze hiermee benadrukken dat het verlies groot is. Een eenvoudige steen die eigenlijk zegt: hier wordt niets meer gecreëerd, Zadkine is dood.

Wat is het dan mooi en betekenisvol om te zien dat er enkele bezoekers zijn geweest die een paar kleine eenvoudige ruwe kiezels op het graf hebben gelegd. Dat was het materiaal waar hij zijn kunstwerken mee begon. In iedere steen zag hij het beeld wat er in verborgen zat. Die paar ruwe kiezels liggen daar. Nu maar afwachten.