Met het terugkijken in de tijd, herinneringen ophalen en mooie dagen een beetje herbeleven door ze op te schrijven, kom ik ook regelmatig mijn vader weer tegen. Zeker op een dag als vandaag, 20 maart, zijn geboortedag in 1927. Wanneer ik als kleine jongen ’s avonds naar bed moest zei ik mijn vader welterusten. Het kwam regelmatig voor dat hij zich op dat moment zat te scheren. Aan de eettafel met een scheerkwast in een bakje water, een blik zeep geopend er naast en een ouderwets scheermes waarmee hij met scheef getrokken neus of oorlel een streep zachte huid in het met wit donsschuim bedekte gezicht blootlegde. Als ik geluk had was de wang waarop ik hem kuste net geschoren en rook hij naar scheerzeep. Wat ik me beter herinner is die nog bestoppelde wang, het fijne schuurpapier van zijn eendagsbaard en die prikkels op mijn kindermond. Hij gaf me een lach of knipoog wanneer ik “Welterusten papa” zei. Op een dag, ik zal elf of twaalf jaar zijn geweest, besloot ik hem niet meer te kussen. Niet omdat het niet fijn was, maar ik voelde me te groot om mijn ouders nog een avondkus te geven. Mijn vader gaf ik voortaan een hand. Daarna is er ook een dag gekomen dat die hand niet meer gegeven werd. Ik kan het me niet meer herinneren wanneer dat was maar als opgroeiende tiener ga je steeds later naar bed en gebeurde het zelfs dat mijn vader al sliep terwijl ik nog beneden in de huiskamer was.

Als jongen groei je op met je vader. Veel gebeurtenissen zijn vanzelfsprekend en je leeft met je ouders, je broers en zussen. Je doet de gewone, de vervelende en de leuke dingen met elkaar. De herinneringen die ik aan hem heb koester ik. Kampeervakanties in Nederland, familievakanties in Luxemburg, tafeltennis waarbij ik niet van hem kon winnen en alle houten puzzels en speelgoed die hij voor zijn kinderen en kleinkinderen zaagde en beschilderde. Maar al van kinds af aan weet ik ook dat mijn vader worstelde met zijn verleden. Wellicht is worstelen niet het juiste woord maar ik zou graag uitgebreid willen kunnen vertellen hoe zijn levensloop is geweest. Zijn jeugd, het harde werken, de oorlog, zijn broers, Nederlands Indië, de thuiskomst en het zwijgen. Mijn vader heeft mij, zijn zoon, niet goed kunnen vertellen wat zijn gevoelens waren over de dood van zijn vader, het opgroeien met een stiefvader, zijn dwangarbeid in Duitsland, het vroege verlies van zijn broer in de laatste dagen van de oorlog en de miskenning die hem deelgenoot is geworden na zijn uitzending als Nederlands militair naar de Oost. Ik heb hem, mijn vader, niet goed kunnen vragen naar zijn levenservaringen. Ik ga proberen dit wat beter te begrijpen. Het opschrijven helpt mij daarbij. Niet alleen de leuke vakantieverhalen en spannende belevenissen maar juist ook de frustrerende ervaringen omgezet in woorden geven mij, bij het zetten van de laatste punt in zo’n tekst, iets meer rust in het hoofd.

Vele jaren later was ik op bezoek bij mijn vader in het ziekenhuis. Hij was inmiddels in de tachtig en had een buikoperatie ondergaan. Terwijl hij herstellende was zaten we met wat familie om zijn bed. Mijn moeder was er, Jan, mijn broer, Yvon. Na drie of vier dagen had mijn vader genoeg van zijn ongeschoren gezicht. Nog altijd was hij gewend zich iedere dag te scheren maar in het ziekenhuisbed, zwak en ongecontroleerd, was dat een te lastige taak voor hem. Ik vroeg of ik het mocht doen en dat wilde hij graag. Dus stond ik daar, ondertussen vrolijk pratend, de wangen, hals en kin van mijn vader in te zepen. Met elke voorzichtige streek van het scheermes kwam zijn zachte huid weer tevoorschijn. Hij knapte er zichtbaar van op en eigenlijk ontbrak er nog maar èèn gebaar bij dit ritueel. Dat ik mijn frisgeschoren vader een zoen op zijn wang gaf. Had ik het maar gedaan. Welterusten papa.