‘Heb je geen vakantie dit jaar?’

‘O, jawel hoor, we gaan pas in september.’

‘Dat is laat. Waar gaan jullie naar toe dan?’

‘Naar Marokko.’

‘…’

‘Ja, we gaan een trekking maken in het Atlasgebergte met een Berbergids en zo.’

‘Maar op de Voorstraat lopen er toch genoeg?’

‘Nou, lekker de bergen in en wat cultuur snuiven en zo.’

‘Al het schorem loopt al hier dus het zal wel rustig zijn daar.’

‘…’

   Is bang zijn voor het onbekende een natuurlijk afweersysteem van de geest? Zijn de afwijzende kritische uitspraken gestoeld op conservatisme of erger? Hebben de politiek en media, gestuurd door machtswellustige populisten inmiddels bij veel mensen een beeld gecreëerd dat de Arabische wereld en het Islamitische geloof een bedreiging zijn voor de mensheid? Of ben ik zelf inmiddels verworden tot een decadente reiziger die met elke tank verbrande kerosine de aarde verder uitbuit? Wekken onze dure tickets, luxe hotels en onbedoeld arrogante houding een soort allergische reactie op tegenover mensen die met een weekendje Centerparks genoegen nemen? Ik weet en begrijp nog zo veel dingen niet. De menselijke zucht naar avontuur kan je op veel verschillende manieren bekijken. In vroeger tijden gingen ontdekkingsreizigers op weg naar het onbekende met mooie, maar ook vreselijke gevolgen. De rijkdom waar de westerse wereld nog steeds op teert werd vergaard, ziekte werd verspreid onder volkeren die niet de juiste weerstand hadden. Specerijen en exotische gewassen ontdekt, slaven geronseld en verkocht. Prachtige verhalen, liederen, muziek en instrumenten werden over de wereld verspreid. Oorlogen om kolonies werden uitgevochten, die later weer werden gevolgd door strijd om onafhankelijkheid van de bezetter door de oorspronkelijke bewoners. Techniek en uitvindingen van verre beschavingen werden verzameld en hielpen de wetenschap met sprongen vooruit.

   Wat is vooruitgang en waar gaat het mis? Voor mij een niet te beantwoorden vraag. Ik geloof wel in begrip en openstaan voor nieuwe inzichten. Niet dat ik daar zelf zo goed in ben maar de duidelijke contrasten zijn voor iedereen zichtbaar. De rijkdom waar we in het westen zo aan gewend zijn wordt schokkende realiteit als je hier de armoedzaaiers, bedelaars en dakloze moeders met kinderen op straat ziet slapen. Het vooroordeel over de zogenaamde werkschuwe profiteurs die ons als brave belastingbetalers de laatste centen uit onze zak kloppen blijkt finaal ongegrond als je ziet hoe hard mensen moeten werken om een bestaan op te bouwen. De zich aan een achterlijke godsdienst wijdende Islamieten die volgens veel mensen met bloed, geweld en terrorisme de wereld willen overheersen blijkt uit een groep vreedzaam levende mensen te bestaan. Mensen die volgens strenge regels hun geloof belijden. Mensen die alles voor hun familie over hebben. Mensen die ondanks hun achtergestelde positie ongelooflijk gastvrij zijn en misschien juist door een gebrek aan informatie en het ontbreken van de manipulerende invloed van de media dichter bij een pure beleving van hun bestaan zijn. Het lijken misschien geen nieuwe inzichten maar deze ervaringen zetten mij wel aan het denken.

   De grote cultuurverschillen die er zijn maken het noodzakelijk dat men zich aanpast. Het accepteren van een andere cultuur en het deels loslaten van je eigen gewoonten en gebruiken wekken weerstand op. Het lijkt er op dat eeuwenoude tradities en religies worden bedreigd door de steeds kleiner wordende wereld. Mensen moeten zich  aanpassen en meegaan met hun tijd en gelukkig beseft bijna iedereen dat. Wat is er de oorzaak van dat er kleine groeperingen zijn die niet willen veranderen. Is het angst en wil men zich daarom verzetten? En zijn het dan de grootste lafaards die naar de wapens grijpen om zich met terreur te laten gelden?

   Angst voor mensen die anders zijn, er anders uit zien en andere gewoonten en gebruiken hebben. Mensen die dingen niet op de manier doen zoals wij het van onze ouders hebben geleerd. En waarom doen ze die dingen anders? Omdat zij dat van hun ouders zo hebben geleerd.

Dagboekfragment: Dinsdag 6 september.

Is Marokko een land vol smerige spugende en rochelende vieze mannetjes? Die kom je inderdaad met grote regelmaat tegen en je vraagt je af waarom er van overheidswege niet eens een uitdeelactie van stukjes handzeep wordt georganiseerd. Het hele straatbeeld zou er geweldig van opknappen zeg maar.

Of is er blijkbaar ook in Marokko een onderklasse die aan de zelfkant van de maatschappij leeft? Vrouwen met een baby of peuter op de arm liggen ‘s avonds aan de kant van de weg te slapen. Blinde en kreupele bedelaars lopen overdag door de straten en vragen om een aalmoes. En daarbij zijn er talloze eenmans- of eenvrouwskraampjes waarbij op een kleedje of desnoods midden op straat een paar slechte tomaten of stukken uitgedroogd brood uitgestald ligt voor de verkoop. En als deze mensen met hun handel bestaansrecht hebben welke arme stakkers kopen hun 3e rangs producten dan?

Rijden er in Marokko alleen maar opgeschoten jongeren rond op opgevoerde brommertjes waar je zo snel mogelijk voor aan de kant moet gaan als ze om de hoek van een of andere soek komen scheuren? Of lopen er inderdaad nog veel meer vriendelijke jongens, meisjes, mannen en vrouwen in de straten die je toeknikken en ‘bonjour’, ’salaam’ of ‘hello’ wensen.

   Mijn conclusie is dat het Marokko van nu een zo gevarieerde samenleving is waar je de ene minuut met een ober over het verlies van zijn favoriete voetbalclub praat terwijl je even later een stapje opzij doet om een nogal fundamentalistisch uitziende man (à la Khomeini) te laten passeren. Als je dan je steegje naar het hotel inslaat zitten er groepjes meisjes in een deuropening hun Frans te oefenen en roepen al vanaf afstand ‘Bon soir monsieur, bon soir madame’.

Ik besef dat ik nog altijd geen antwoord heb gevonden en dat ik het ook niet ga vinden. Daarbij snap ik ook dat mijn positie als welvarende Hollander op reis in een ander werelddeel niet echt een objectief standpunt is. Toch zou ik willen dat we overal ter wereld, en zeker in Nederland, weer gewoon een multi culti samenleving nastreven. Met een Nike petje of een burka, al etend van de couscous of een patatje met, luisterend naar de Imam of de Red Hot Chili Peppers. Als je het maar samen doet.